Donderdag 13 november

Zijden draadjes

Voor een goede vlieger heb je stevig touw nodig. Deze week hebben we echter veel situaties ‘aan een zijden draadje’ gezien.

Maar eerst ander nieuws. Mijn lieve vader is gisteren weer naar huis gegaan. Het was fantastisch om drie weken met hem in Oeganda te zijn. We hadden besloten om drie jongens uit het family house mee te nemen naar het vliegveld. Zij zouden voor het eerst in hun leven Kampala (hoofdstad van Oeganda) zien, een vliegveld, en dus ook vliegtuigen! Terwijl we wachtten op het moment dat pap in kon gaan checken, keken de jongens hun ogen uit. Dit begon al op de parkeerplaats: ‘is the airplane coming here?’.
De jongens hebben net de primary school af gemaakt, maar elke dag merk ik hoe weinig kinderen en volwassenen van bepaalde dingen af weten. Duidelijk is dat het onderwijs hier heel anders in elkaar zit dan in Nederland.

Joshua, het tweejarige zoontje van Ayida (de social worker) wijst vandaag continue naar de lucht en zegt: ‘Odongo is there. In the airplane’. Halverwege zijn verblijf hier, hebben de kinderen pap omgedoopt tot Odongo!

Samen zijn Odongo en ik in het weekend naar de Sipi falls geweest. Enorme watervallen in een prachtig groen natuurgebied. We maakten een wandeling die niet alleen uitputtend, maar soms ook angstaanjagend was. Maar onze gids had weinig begrip voor mijn hoogtevrees: ik kon kiezen uit ‘trap af’ of ‘alleen achter blijven’! Ook kregen we de gelegenheid om in een echte Oegandese zuiphut ‘kobek’, oftewel zelfgebrouwen bier te drinken. In zo’n hut zit het halve dorp bij elkaar met meterslange rietjes bier uit een kruik te drinken. Ik zelf geef toch echt de voorkeur aan een koud, ingeblikt fabrieksbiertje!

De avond dat we terug kwamen van het tripje naar de watervallen, besloot ik eens lekker buiten op de stoep te gaan zitten. Gewoon, lekker even niks. De rust was van korte duur, want ik werd opgeschrikt door een vreemd geluid. Een bons, gekraak, het geluid van een rijdende brommer. Ik nam een kijkje over het hek van het huis en zag een brommer op de grond liggen, waarvan de motor nog draaide en de lampen brandden. Maar geen driver te zien! Voordat ik uit kon roepen dat er een brommerrijder was gevallen, stond Brian (werker in het huis) al buiten het hek. Volgens hem was de man, die een paar meter van de brommer vandaan lag, stervende. Een leven aan een zijden draadje.
Brian had die dag toevallig een auto van iemand geleend en besloot de man met spoed naar een privéziekenhuis te brengen. Dit zijn de enige ziekenhuizen die ’s nachts mogelijk bereid zijn iets voor een patiënt te doen. De man kwam langzamerhand bij bewustzijn maar was flink gewond. Zijn overlevingskans zou groter zijn, als er bij aankomst in het ziekenhuis meteen geld getoond kon worden (zo gaat dat in een corrupt land als Oeganda). Toevallig had ik die dag gepind, omdat pap over een paar dagen naar het vliegtuig gebracht zou moeten worden. Het hoogste bedrag dat je hier uit een pinautomaat kunt halen is €210,-. Dat is een heel pak Oegandese shillings. Het moment dat ik besloot deze briefjes te gebruiken voor de gewonde man, was vreemd. Ik moest besluiten hoeveel we op dat moment (van jullie donaties) voor hem zouden gebruiken. Een beslissing van misschien wel leven en dood. Hoeveel is een mensenleven waard?
Veel tijd om daarover na te denken was er niet en Brian vertrok met de man (en de guard en een van de jongens van het huis, die de man ondersteunden) naar het ziekenhuis. De man bleek een schedelfractuur te hebben, een flinke hoofdwond en een gebroken schouder. Zijn toestand was gelukkig al snel stabiel. Als er die avond geen auto in de buurt was geweest, of geen mensen die het aandurfden het ongeluk van dichterbij te kijken, was het niet zo goed afgelopen voor deze man. Mensen schieten in Oeganda niet gauw te hulp bij een dergelijk ongeval. Wat als deze man van zijn brommer is geslagen door een boef die nog naast de weg in de maïs zit? En stel je voor dat je met ziekenhuiskosten van een vreemde wordt opgezadeld...?
Een paar jongens uit het huis haalden de brommer binnen de poort en speculeerden over de toedracht van het ongeluk. Had de man te hard gereden en was de standaard per ongeluk op de grond gevallen, waardoor hij over de kop ging? Of was dit inderdaad een poging tot diefstal van de brommer?
De volgende dag ging het in elk geval weer een stukje beter met de man, genaamd Abdou. De schedelfractuur heeft geen ernstige gevolgen en zal vanzelf genezen in de loop der tijd. De brommer werd die middag opgehaald door twee mannen. Tot vandaag is onduidelijk wie deze mannen precies waren: Abdou zegt nu dat zijn brommer op dat moment gestolen. Maar dankbaar is hij dat hij nog leeft. En zijn vrouw en drie kinderen niet alleen achter laat.
Zijn leven kostte die nacht 650.000 Oegandse shilling: ongeveer €195,-. Hij is nu ontslagen uit het ziekenhuis en er moet hiervoor nog een rekening van 50.000 shilling betaald worden. Dit gaat het gezin zelf bij elkaar sprokkelen.

Een jongen met een bloedziekte, voor wie we een week of twee geleden transport hebben betaald om een NGO te bereiken die een ziekenhuisopname zou regelen, is gisteren overleden. Zijn zijden draadje was te dun. Hij lag al ruim twee jaar met een vreselijk ontstoken been op bed in zijn hut. Deze bloedziekte (cickle cell disease) zorgt ervoor dat de patiënt eigenlijk continue bloedarmoede heeft en daarnaast is het bloed niet gezond genoeg om organen en ledematen gezond te houden. Bij navraag blijkt dat deze NGO volgens de familie eigenlijk niks gedaan heeft voor de jongen. Ze hebben hem min of meer gewoon in het ziekenhuis af geleverd. Zoals ik al zei, heeft dat geen enkele zin als er verder niet betaald wordt. Ook waren zij totenkele uren geledenniet bereid om de familie geld te geven om het lichaam vanuit het ziekenhuis naar huis te brengen. Daar word ik zo moedeloos van. Ik zie hier steeds meer organisaties die veel praten, maar weinig doen. Zij hebben vaak prachtige websites vol verhalen, maar de waarheid is minder mooi.

Bashal is naar Kampala geweest voor een EEG. Maar Bashal zou Bashal niet zijn, als er niet weer iets mis ging. Tijdens de EEG-procedure moest hij namelijk in slaap zijn, maar dit weigerde hij, zelfs na het toedienen van verschillende slaapmiddelen. Bang om hem een overdosis te geven, hebben de dokters van het EEG afgezien. Hopelijk neemt Ekisa, de stichting die bereid is Bashal en zijn moeder te gaan coachen, deze procedure over. Bashal denkt er het zijne over, terwijl hij sinds kort heeft ontdekt dat hij een mooi uitzicht heeft vanaf het dak van zijn “kooi”.

De tienermoeders doen het goed! Een tiental kinderen is deze week naar de babysitters gebracht en de moeders hebben zelf in de kosten daarvoor bij gedragen. Terwijl ze aan het werk waren, hebben we enkele van de babysitters bezocht en dat was hartstikke leuk. Al is het in een sloppenwijk (maar wel hun eigen leefomgeving), de baby’s vinden het helemaal prima. De één zit in bad, de ander krijgt een beker posho (maïspap) en de derde hangt bij de babysitter op de rug. Een mooi begin?