Mama&Me augustus 2015

Lieve lezers,

Vanavond (maandagavond, 17 augustus) heb ik eindelijk de tijd gevonden om weer eens een verhaal te schrijven, zodat jullie op de hoogte blijven. Ook heerlijk om dingen van me af te schrijven trouwens. In drie weken kun je namelijk zó veel mee maken, dat de rust pas weer terug keert als de gebeurtenissen terug gebracht worden naar zwarte letters op wit papier.

Bijna elke dag neem ik een kijkje bij Mama&Me. Sinds vorige week zijn we verhuisd naar een ander pand. En dat hebben we op de dag van de verhuizing gevierd. Al vroeg in de ochtend hebben de moeders de spullen verplaatst van de enkele kamer die we huurden, naar het nieuwe pand met vier kamers en een eigen buitenruimte. Bij deze bijzondere gelegenheid hoorde natuurlijk een feestmaaltijd. Samen hebben de oppasmoeders de hele middag aardappels, vlees en chappati’s gebakken en dit stelde met een beetje koolsalade erbij al heel wat voor. Dit zorgde overigens nog voor de nodige spanningen. Adam (co-directeur in Oeganda), heeft veel belang gehecht aan de projectregel: ‘niet vechten’. De moeders die serieus deelnemen aan het project en trouw bij meetings op komen dagen zijn hier goed van op de hoogte. Maar bij deze feestgelegenheid besloten ook de moeders die eerder al afgehaakt zijn weer eens een kijkje te komen nemen en zij bleken nog niet veel kennis van deze regel te hebben genomen. Zij zijn opgegroeid met geweld als belangrijk communicatiemiddel en waren in staat elkaar in de haren te vliegen voor een bordje ‘piepers’. Gelukkig kon de boel op tijd gesust worden, verliep het uitdelen van de flesjes frisdrank rustiger en daalde mijn bloeddruk weer naar een normaal punt.

Diezelfde avond kwam Esther, de vrouw van Adam, samen met haar collega van een Afrikaanse bank de meiden voorlichten over het belang van sparen en de manier waarop je je geld het beste kunt beheren. Na een aantal maanden coaching door Adam, hebben een aantal meiden voor Oegandese begrippen al een mooi zakcentje gespaard. Niet slim om dit in een oude sok (figuurlijk bedoeld, want deze meiden hebben feitelijk niet eens een oude sok) te bewaren. Drieëntwintig van de meiden begrepen dit maar al te goed en hebben die avond de kans gegrepen om een bankrekening te openen. Dit kost anderhalve euro per bankrekening en Esther heeft de dames op het hart gedrukt ze altijd te zullen helpen wanneer ze naar de bank komen voor hun geldzaken. Een supermooi aanbod, want aangezien de meeste meiden zelfs moeite hebben om hun eigen naam te schrijven, durven zij vaak niet eens in de buurt van een bank te komen. Wat is er dan fijner dan een helpende hand van iemand die niet naar afkomst en status kijkt?

Een tijdje terug zijn we begonnen met de verkoop van sieraden, tassen en dergelijke via de Mama&Me facebookpagina. Vergezeld van een klein verhaaltje en foto van de maker, proberen we de artikelen te verkopen. De meiden maken zelf een prijs voor wat ze ervoor willen hebben en daar vragen wij nog wat bovenop. Dit extraatje draagt bij aan de projectkosten voor bijvoorbeeld het voedsel van de kinderen, of medicatie. De moeders weten hiervan en Margareth (19 jaar, moeder en stiefmoeder) gaf zelfs aan trotst te zijn op deze manier zelf ook iets aan het project bij te dragen.

Van het bedrag dat de moeders ontvangen, hopen we dat ze een gedeelte willen sparen. Diegenen die een mooi bedrag bij elkaar gespaard krijgen, kunnen met een plan voor een lening komen om een kleine business te beginnen. De lening vult het gespaarde bedrag aan, waarvoor bijvoorbeeld tweedehands gekocht kan worden, als een moeder die wil gaan verkopen. Elke moeder heeft zo haar eigen droom en sommige dromen worden aangemoedigd (verkoop van kleding of voedingswaren, oefenen van het kappersvak) en andere betwijfeld (het zelf willen gaan stoken van alcohol).

Als ik kijk naar het vertrouwen van deze meiden in het project en wat het hun biedt, naar de kinderen die met hun nageltjes bijna een gat in hun bordje krabben om de laatste rijstkruimels af te krabben en op te eten (ook na het derde bordje) en hoe ze precies weten op welke manier ze hun beker pap op de grond moeten tikken om zoveel mogelijk van het laatste slokje er uit te krijgen… Als ik kijk naar hoe er een groep gevormd wordt, van meiden die voor elkaar klaar staan als het nodig is. En dat die groep zich ‘de Mama&Me family’ noemt… Dan voel ik me overweldigd. Ik wil me niet te veel met de Oegandese kant van het reilen en zeilen van het project bemoeien, omdat ze het hier zelf moeten kunnen doen. Maar ook als ik er van een afstandje naar kijk, zie ik een soort rimpeleffect dat een druppel water in een glas heeft. Die druppel ben ik (samen met alle mensen die Mama&Me vanuit Nederland op welke manier dan ook steunen), en het water is hier, in Oeganda. Een moeder die het schoolgeld van haar dochtertje en een nichtje betaald van haar babysittersalaris. Een andere moeder die (na ze bijna een jaar niet gezien te hebben) twee zoontjes ophaalt die bij haar familie in Karamoja (noord-Oeganda) verbleven. Vrouwen en meisjes uit moeilijke situaties die aan de deur blijven komen omdat ze ook bij het project willen komen. En sollicitaties die je in de hand gedrukt krijgt van jonge Oegandezen, die zelfs vrijwillig voor Mama&Me willen komen werken! Sarah (25 jaar) is één van hen, en in ruil voor onderdak en voedsel binnen het project (een goed salaris zit er nu helaas niet in maar hier liet ze zich niet door wegjagen) voor haar en haar anderhalfjarige zoontje komt zij ons team in Oeganda versterken.

Soms krijg ik het even benauwd als ik over dit alles nadenk. Over de impact die Mama&Me hier heeft. Over dat ik zelf eigenlijk maar een heel klein druppeltje ben, in een enorm glas water. Maar zolang de kids de moeite blijven nemen om hun laatste beetje pap uit een beker te tikken, blijf ik de moed houden om me gruwelijk hard in te zetten voor Mama&Me.

Ook als het even niet mee zit. En ik heb besloten om ook die dingen die niet mee zitten met jullie te delen. Ook al willen de meeste organisaties het je doen geloven: het is niet allemaal altijd koek en ei in ontwikkelingswerkland. Na onze verhuizing naar de nieuwe locatie liepen we tegen een probleem aan. De landlord (verhuurder), hield namelijk één van de kamers op slot omdat ze het vertikte haar spullen uit het huis te halen. Moet je je even voorstellen hoe dat in Nederland zou gaan: je huurt een huis, maar de verhuurder sluit het halve huis af omdat ie daar een paar stoelen en bedden heeft staan. Om jezelf op te vreten! Maar ‘de brutalen hebben de halve wereld’ (en schijnbaar dus ook halve huizen) en de landlord blijft dwars liggen. Toch lijkt een oplossing dichtbij. De kamer kan geopend worden en zelfs leeg geruimd als Sarah het bed van de landlord tijdelijk in gebruik neemt (en dit dus niet meer in de weg staat). Het houten huisje wat door de landlord gebruikt werd als privéruimte van een apotheek zullen we maar in de office zetten en over het hoofd zien en alle andere rommel zullen we proberen om in een ingebouwde kast te duwen. Het nieuwe Mama&Me huis is te mooi om zomaar te verlaten, dus moeten we het er maar mee doen.

Na er afgelopen weekend een paar dagen tussenuit te zijn geweest met paps en een supergezellige Minoesch uit Nederland, na leuke ontmoetingen met een Brabantse familie, en een baviaan die het ontbijt uit de auto griste, heb ik nog tien dagen in Oeganda in het vooruitzicht. Weinig tijd, veel dingen om te doen. En ondanks het feit dat ik (jullie kennen me) lang niet alles zal kunnen doen wat ik hier graag zou wíllen doen in deze korte tijd, zal ik volgende week toch met goede moed terug naar huis komen.

Mama&Me staat!

Veel liefs,

Diede

Via www.facebook.com/mamaandmeuganda kun je Mama&Me blijven volgen, ook als ik weer in Nederland ben.

Mama&Me

Mama&Me Oeganda

5 augustus

Na me een dikke tien maanden in te hebben gezet voor het opstarten van Mama&Me, kon ik eindelijk weer zien hoe het er precies aan toe gaat aan de Oegandese kant van het project, waar alles om draait.

Na een lange vlucht –Beugen-Brussel-Addis Abbaba-Entebbe- haalde Adam (Oegandese co-directeur) ons op en terwijl pap op de achterbank van de auto in slaap viel, vertelde Adam me al het een en ander over het project. Super leuk om te horen en ook heel apart, omdat ik er van de ene kant zo dichtbij sta en van de andere kant zo ver vanaf.

Die avond kwamen we bij het guest house in Danida aan en wachtte Olivia (social worker) ons op met wat moeders en kids uit het project. Agnes, één van de moeders, bracht ons een Oegandese avondmaaltijd en thee. En ook al zakte het schuimrubberen matras gedurende de nacht in tot de lattenbodem, na een nacht zittend te hebben geslapen vond ik het helemaal prima!

Voor pap zag die nacht er iets anders uit, omdat hij ineens zó’n vreselijk last kreeg van zijn voet, dat hij ’s ochtends zelfs nauwelijks meer kon lopen. Gelukkig verbleven we dichtbij de “office”, zoals het Babysitter centre van Mama&Me ook wel wordt genoemd door de mama’s en werkers. Na erheen te zijn gestrompeld, werden we verrast met verschillende dansjes (de meiden komen van verschillende stammen die ieder hun eigen dansstijl hebben). Zelfs een heuse toespraak van één van de moeders ontbrak er niet aan.

Super leuk om iedereen weer te zien, en vooral ook om te zien dat de meiden waarmee we 10 maanden geleden van start gingen, nog steeds deelnemen aan het project. Prachtig om te zien hoe de kinderen ontbijt en lunch krijgen, worden gewassen of zelf hun handjes wassen voor het eten, op het potje gaan, samen spelen en als ze moe zijn op het matrasje gaan liggen slapen.

Maar er was meer werk aan de winkel. Voor diezelfde avond had Adam een meeting gepland met het team: Adam, Peter, Olivia en ik. We spraken vooral over de verhuizing van het project die er aan zit te komen. Om aan de NGO-eisen te voldoen, moeten we verhuizen naar een pand met tenminste drie kamers (een kantoor, living room en slaapkamer). Allemaal leuk en aardig, maar wel weer een flinke kluif voor mij om aan de benodigde financiën (in dit geval huur) te komen. Voorheen huurden we namelijk slechts één kamer van €30 per maand. Het pand dat we al langer op het oog hebben en dat aan alle eisen voldoet kost €90 per maand. Belachelijk weinig als je je bedenkt dat je er een volledig huis voor huurt, maar het geld komt niet vanzelf in het laatje…

Dinsdag besloten we met pap zijn voet naar het ziekenhuis te gaan. De pijn werd erger en de voet werd per uur dikker. Nu ga je in Oeganda niet heel snel naar een ziekenhuis, maar er zat niks anders op. Er werden röntgenfoto’s genomen (welke buiten te drogen werden gehangen) en al gauw bleek dat een vergroeid stukje bot van zijn voet af was gebroken. Mooi klaar mee dus. Hij kreeg krukken en een tas vol medicijnen mee. Duidelijk was dat we niet in Danida konden blijven, waar de faciliteiten nul zijn. Daarom verblijven we nu in een (naar begrippen veel luxer) guest house, van wc en douche en bovendien veel commentaar van de Italiaanse bazin voorzien.

Een paar dagen terug zijn we met 11 van de kids naar het ziekenhuis gegaan. De kinderen in het project zijn vaak ziek. Ze leven in zeer armoedige omstandigheden, in de rotzooi van de sloppenwijk. Het geld dat we maandelijks beschikbaar kunnen stellen is eigenlijk niet genoeg om bijvoorbeeld eens goed te onderzoeken waarom enkele kinderen nou steeds opnieuw ziek worden. Dankbaar als ik ben in een luxer wiegje te zijn geboren, besloot ik hier zelf weer wat aan bij te dragen. TUSC Uganda, een heel leuk initiatief uit Engeland, was voor de tweede keer bereid om de kinderen kosteloos naar het ziekenhuis -en weer terug- te brengen. De kinderen kregen nieuwe kleertjes aan uit Nederland en spik en span gingen we op weg. Tien kinderen en vier moeders en ik op de achterbank van het busje, de ‘manke mzungu-man’ met de chauffeur voorin en Deo, een van de kleine mannekes, op de handrem tussen de twee voorste stoelen in.

Ziekenhuisbezoek in Oeganda betekent: wachten. Om de enorme rij patiënten weg te werken, is tijd nodig en dan ook nog op z’n Oegandees: véél tijd. Enkele kinderen hadden hun nieuwe Hollandse kleertjes al snel vol ge-diarreed en de moeders besloten dat de kinderen na de stukjes chappati die ze in de wachthal kregen, maar beter niks meer moesten eten om te voorkomen dat ze het hele ziekenhuis binnen de kortste tijd vol gepoept zouden hebben. Erg genoeg zijn de meeste kinderen hier het gewend om voor zo’n lange tijd niets te eten en waar ik als kind al gauw zijn gaan zeuren, piepen, huilen, bleven deze koters netjes zitten wachten. Na uren wachten was eindelijk iedereen geholpen en kon de karavaan weer op huis aan. De meesten hadden alleen nog een t-shirtje aan; de moeders hadden alle poepbroeken in een plastic tasje verzameld om bij terugkomst uit te wassen. Kleine Jerry baalde dat hij zijn nieuwe tweedehands Hollandse all-stars niet meer aan mocht, want daar stond enkele milliliters ‘sousou’ (een plasje) in.

Nangiro vond het toch weer spannend in de auto!

Hopelijk knappen de kids snel op van de medicijnen die ze mee hebben gekregen. Het is voor de meeste moeders (die vaak niet kunnen lezen) lastig om de medicijnen op de juiste manier en tijd te geven, dus dit heeft werker Olivia nog de nodige uitleg gekost.

Tjonge ik zie dat ik alweer een enorm verhaal heb getypt. En dan heb ik nog niet eens geschreven over de ochtend dat alle kinderen een paar schoentjes kregen, de nacht dat ik voedselvergiftiging kreeg, en alle mooie, maar ook droevige en vreselijke verhalen waarmee de moeders bij me komen. Soms kan ik me niet voorstellen dat ik daarbij betrokken ben.
Vannacht verbleef één van de tienermama’s met haar zoontje op het politiebureau. Niet dat ze iets misdaan hebben, maar omdat ze beschermd moeten worden voor de papa van het kind. Die is gisteren opgepakt nadat hij, totaal van de kaart door een bepaalde drug, het kind iets aan wou doen. Helaas wist de jongeman te ontsnappen, waarna hij in een poging hem te “vangen” zó toegetakeld is door de politie dat deze genoodzaakt was hem vrij te laten omdat ze bang waren dat de jongeman het loodje zou leggen in de gevangenis.

Voor een (veel te groot) aantal mama’s en kids uit het project is huiselijk geweld (zelfs buiten de eigen “voordeur”) dagelijkse kost. Leven in een uitzichtloze situatie, opgroeien met drank, drugs en alles wat lelijk is. Knap om dan je hoofd boven water te houden. En zolang deze moeders en kinderen zich prettig voelen in onze “office”, ondanks dat het er vooralsnog aan meubilair en vele andere dingen ontbreekt, zal ik me hard voor Mama&Me in blijven zetten.

Xx Diede

p.s.: vandaag op de agenda: verhuizen naar het nieuwe pand!

Reis 4: Mama&Me Uganda

Zoals jullie weten ben ik vorig jaar oktober begonnen met het project Mama&Me in Oeganda. Na een paar keer in ‘het land van oranje zand’ te zijn geweest besloot ik, heel kleinschalig, een paar moeders te gaan ondersteunen om te voorkomen dat zij door armoede van hun kindje gescheiden zouden worden.

Waar wij in Nederland met ‘vergrijzing’ te maken hebben, is in Oeganda (meer dan 37 miljoen inwoners) de helft van de mensen jonger dan 14 jaar. Een generatie vaders en moeders is weggevallen door de Aids-epidemie. Weeshuizen zijn er overvol. Een situatie die de Oegandese regering sinds kort ook graag ziet veranderen.

Veel kinderen in die enorme aantallen weeshuizen, zijn geen wees. Of in elk geval geen ‘volle wees’, zoals dat genoemd wordt als een kind beide ouders heeft verloren. Vaak komen kinderen in een weeshuis terecht vanwege armoede. De ziekenhuisrekening van je kind niet kunnen betalen. Even geen ‘brood op de plank’. Of op zeer jonge leeftijd gewoonweg niet weten hoe je je kindje moet verzorgen. Het overkwam een aantal prachtige mensen die ik in Oeganda heb leren kennen. Hun verhaal en ook de herenigingen (al was het dan maar voor de schoolvakantie) met hun kind wat met een paar euro’s konden worden geregeld, motiveren me om me elke dag in te zetten voor Mama&Me. Mijn insteek voor dit project was: de enorme geldbedragen die naar (veelal Westerse) weeshuizen in Oeganda gaan, zouden in theorie meer dan voldoende moeten zijn om in elk geval een groot aantal van de “weeskinderen” bij hun eigen ouders op te laten groeien, middels andere ontwikkelingsinitiatieven dan weeshuizen. En daar ben ik nog steeds van overtuigd.

(Foto: met een klein geldbedrag kon Gideon (woont vanaf zijn derde in een weeshuis en is nu een jaar of 12) in de schoolvakantie van 2014 een paar weken naar zijn moeder en broertjes. Zijn broertjes, die hem nog nooit gezien hadden, lieten zijn hand niet meer los!)

Zoals jullie weten heeft het plan om ‘een paar moeders te ondersteunen’ vanaf het begin al wat groter uit gepakt dan wat in eerste instantie mijn bedoeling was. Op de dag dat ik een aantal tienermoeders vroeg om bij me langs te komen om te praten over mogelijkheden voor ‘een betere toekomst’, stonden er die avond niet ‘een paar moeders’ op de stoep, maar een waanzinnig aantal van 30 jonge moeders. Nu, tien maanden later, neemt het overgrote deel van die groep meiden nog steeds dagelijks deel aan het project. Op elkaars kinderen passen waarmee ze een klein inkomen verdienen, terwijl de moeders die de handen vrij hebben naar de stad gaan voor werk.

Een klein idee met grote gevolgen. Zo brengt Evelyne haar zoontje elke dag naar het babysitter centre, zodat zij naar school kan om haar middelbare schooldiploma te halen.

Één van de jongste moeders, Alice, werkt één dag in de week als babysitter en gaat de andere dagen naar de stad om geld te verdienen. Haar drie dochtertjes zijn elke doordeweekse dag in het babysitter centre. De oudste, Nangiro, spreekt sinds kort haar eerste woordjes (op 4-jarige leeftijd). Na jaren van onbedoelde verwaarlozing knapt die kleine helemaal op.

En zo is het aantal kinderen dat dagelijks naar het centre wordt gebracht gegroeid van ongeveer 10 kinderen per dag, naar een aantal van 17. Er worden vriendschappen gesloten, verjaardagen gevierd en de moeders springen elkaar te hulp in situaties van armoede die wij ons niet in kunnen denken.

En natuurlijk zijn er ook problemen. Ziektes, slechte hygiëne, huiselijk geweld, ruzie onderling... Olivia, één van de drie werkers, houdt me dagelijks via facebookberichten op de hoogte. Dagelijks krijg ik fantastische en vreselijke berichten. Één van de mannekes die een steen in z’n oor heeft geduwd die er niet meer uit gaat (maar gelukkig toch zonder operatie door de dokter verwijderd kon worden). De rijst die een paar dagen voordat het maandelijkse geldbudget wordt over gemaakt op is. Foto’s en verhalen over het busje van een Engelse stichting dat zonder tegenprestatie de moeders en kids naar het ziekenhuis rijdt en terugbrengt naar het centre. Het jongste kindje (6 maanden) dat leert zitten. De groep jonge moeders die al maanden naar de wekelijkse meetings komt, in de hoop in de toekomst ook bij het project te worden betrokken. En natuurlijk ontvang ik ‘looooots of lots of love’.

Via facebook leef ik vanuit Nederland een tweede leven in Oeganda en met alle hulp van hele lieve mensen in Nederland (reisgenoot paps, management aan huis, Zummi en alle donateurs in goederen, peptalks en poen), lukt het me heel aardig om als ‘directeur’ van de Stichting Mama&Me Uganda de boel draaiende te houden.

Nu het project tien maanden draait en alleen maar lijkt te groeien, vind ik het fantastisch om wederom het vliegtuig in te mogen stappen om te kijken hoe het met mijn grote en kleine vriendjes gaat.

Via deze site en op www.facebook.com/mamaandmeuganda houd ik jullie op de hoogte!

Veel liefs,

Diede

p.s. jullie weten dat deze kaarten (prenten van mama's en kids uit het project) te koop zijn? Volledige opbrengst gaat naar Mama&Me!
mama.me.uganda@gmail.com

Thuis in Nederland

Ik ben weer thuis. Ik bedoel in Beugen, Nederland. Want na alle tijd die ik in Oeganda heb door gebracht, is daar in Afrika ook een beetje mijn thuis.

De laatste dagen dat ik in Oeganda was, heb ik me tegen de Afrikaanse normen in gehaast. Méér afspraken op een dag dan ooit, multi-tasken, van hot naar her en een race tegen de klok. Om meer dan dertig mama’s en hun kinderen van Mama&Me, de gehandicapte kinderen Bashal, Emmanuel en Denice, en nog een aantal mensen zo goed mogelijk achter te laten voor zover als ik dat kan.

Denice geniet van haar nieuwe rolstoel, die van jullie donaties voor haar op maat is gemaakt. En niet alleen Denice vindt het prachtig! Al haar vriendjes uit de buurt willen er om de beurt in, of duwen de rolstoel op topsnelheid door het rode zand.

Voor Bashal en Emmanuel is het nog even wachten op schoolfee’s, maar zij zijn allebei toegelaten tot de St. Ursula Special School in hun buurt. Over een tijdje komt er een busje voorgereden, en gaan deze kanjers naar school.

Evalyne, de jonge mama die jullie eerder een brief heeft geschreven via deze weblog, is er klaar voor om in februari weer naar school te gaan. Zij heeft school moeten verlaten vanwege haar zwangerschap en de geboorte van zoontje Jerry. Nu, twee jaar later, kan Evalyne met jullie donaties weer verder waar ze gebleven is: naar de derde klas van de middelbare school. Jerry zal van maandag tot en met vrijdag bij de babysitter zijn. Evalyne zal, gezien ze de babysitter niet zal kunnen betalen wanneer ze naar school gaat in plaats van naar de stad voor werk, kleine werkjes voor Mama&Me doen in het weekend. Op die manier doet ze toch haar bijdrage.

Kleine Christine doet eindelijk wat kinderen horen te doen: ze speelt, kletst en lacht. Met extra voeding van Mama&Me sterkt ze hopelijk steeds meer aan en blijft ze gezond!

Met een heus “office” is Mama&Me weer een stukje gegroeid. Hier zullen de wekelijkse meetings in het vervolg gehouden worden. In Oeganda zullen social workers Adam, Peter en Olivia zich hierover buigen, terwijl ik me in Nederland bezig ga houden met fondsenwerving. Voor betere voeding voor de kinderen, een veiliger plek waar de kinderen de dag door kunnen brengen met de babysitter, en om de toekomstdromen van de mama’s uit te laten komen. De meeste van hen rapen nu stukjes houtskool in de stad om vervolgens te verkopen, of rot fruit dat voor de bewoners van de sloppenwijk “nog goed genoeg is”. En daar wordt natuurlijk niemand vrolijk van. Het feit dat ik me vanuit Nederland in kan zetten om in de toekomst onder andere een training voor het kappersvak en een naaicursus voor de mama’s te kunnen realiseren, maakt dat ik me ook hier in Nederland, weer wat meer op mijn plaats voel.

Op www.facebook.com/mamaandmeuganda kun je de mama’s en de avonturen van hun koters blijven volgen. Natuurlijk helpt het als zoveel mogelijk mensen deze doorzetters leren kennen, dus feel free and share!

Veel liefs,

Diede

Goede voornemens

Met een heerlijk temperatuurtje, een tiental vuurpijlen in de hoofdstad en nieuwjaarswensen die je tot vandaag de dag om de oren geslingerd worden, zijn we het nieuwe jaar in gegaan.

Tweeduizendenvijftien! Een jaar vol nieuwe kansen, uitdagingen en mogelijkheden. Zowel voor mijzelf als voor de mama´s uit het project die ik de afgelopen maanden heb leren kennen. ´This is the life. Beautiful and terrible things will happen. Don´t be afraid.´ Een quote die o zo waar is, en o zo van toepassing op de levensstijl hier in Oeganda. De tienermoeders uit het project zijn de uitdaging aan gegaan om in een gloednieuw project te stappen. Elke dinsdag worden, tijdens de teenmommeeting, deze ´beautiful and terrible things´ besproken.

Zo is een van de mama´s op nieuwjaarsdag bevallen van dochtertje Faith. Als ze wat is aangesterkt, wil Christine graag babysitter worden in het project, omdat ze nu, met de nieuwe baby, aan huis gebonden is en geen inkomsten heeft. Het meisje maakt het goed. Iets wat op zich al ongelofelijk is, gezien de situatie waarin ze geboren is. Ondanks adviezen om in het ziekenhuis te bevallen (dat kan in regeringsziekenhuizen in Oeganda vaak gratis), heeft Christine zonder enige hulp, in haar eigen hut, het kleine meisje ter wereld gebracht. Hopelijk heeft 2015 veel “beautiful things” voor Faith en haar mama in petto.

Mama&Me wil als goede voornemen van 2015 de meiden meer informatie geven over de risico’s van thuis bevallen, maar ook over de mogelijkheden van family planning.

Het vierjarige dochtertje van een andere mama uit het project heeft ons flink laten schrikken afgelopen week. Het meisje, toevallig ook Christine genaamd, was hartstikke zwak en bleek flink malaria te hebben. Ze kon bijna niet meer op haar beentjes staan. Daar stond ik niet van te kijken, toen bleek dat ze maar negen kilo woog. Omdat ze nauwelijks op de weegschaal kon blijven staan, moest haar moeder erbij gaan staan, met Christine op de arm. Totale gewicht van mama én Christine: 49 kilo. Na twee nachten in het ziekenhuis kreeg Christine voor het eerst sinds ik haar ken een brede glimlach op haar gezicht, begon ze praatjes te maken en rende ze door de ziekenhuisgangen. Vooral toen haar twee kleine zusjes op ziekenbezoek waren was te niet te houden. De zusjes zijn in de dagen en nachten dat Christine met haar moeder in het ziekenhuis was opgevangen door één van de babysitters. Omdat de moeder aan gaf niemand te hebben die haar tweelingmeisjes op zou kunnen vangen, heeft ze Christine niet eerder op laten nemen in het ziekenhuis. De babysitter was meteen verzot op de kleine meisjes, die hartstikke stoer waren en nauwelijks hebben gehuild tijdens hun logeerpartijtje. Van het extra geld dat de babysitter deze dagen verdiende, en van haar verdiensten van de afgelopen weken die ik op haar verzoek voor haar heb opgespaard, is zij voor het eerst sinds twee jaar in de mogelijkheid om haar zieke vader in het Noorden op te zoeken. Mama&Me zorgt voor blije gezichten!

Hopelijk kunnen we met Mama&Me binnenkort ook het goede voornemen om de voeding die de kinderen bij de babysitters krijgen te verbeteren waarmaken. Een té groot aantal van de (ongeveer 35) kindjes is namelijk (ernstig) ondervoed. Ze krijgen nu bij de babysitter ontbijt en lunch zoals ze dat thuis ook meestal krijgen: porridge (maïspap met suiker) en rijst met bonen. Maar op dagen dat de kinderen niet bij een babysitter zijn, eten ze soms nauwelijks iets. Hoe zeer ik het leven in Oeganda weer zal missen, het zoeken naar fondsen in Nederland om dit goede voornemen waar te kunnen maken, geeft mij een hele hoop kracht.

Ik heb nog een week te gaan in Oeganda. Een week, om Mama&Me aan de goede zorg van Oegandese social workers Adam, Olivia en Peter over te laten. Een week om afscheid te nemen van meer dan dertig mama’s en hun kinderen. Mama’s die mij lieten zien hoe het is om hun harde leven te leven, zonder bang proberen te zijn. Mama’s die maar een klein beetje hulp nodig hebben, een duwtje in de rug, om in de toekomst voor hun prachtige kinderen te kunnen blijven zorgen.

Een week, om ook andere dingen af te handelen. De rolstoel voor Denice (herinneren jullie je Denice nog, het gehandicapte meisje uit het verhaal ‘Doreen, Denice en Shafik’?). Een toekomst voor Bashal, die nog steeds zo ver weg lijkt. Een kijkje nemen bij ‘mama Akena’, die ik in 2013 heb leren kennen maar die nu nauwelijks kan lopen vanwege een vergroeid kniegewricht en osteoporose. En een dikke knuffel geven aan alle lieve mensen, die het mogelijk maken om je in een land als Oeganda thuis te voelen.

Ik wens jullie allemaal een fantastisch 2015, dat we er met zijn allen maar iets moois van mogen maken!

Veel liefs,

Diede

Feestdagen & ander nieuws

Met veel zon, wat regen, local food en hier en daar jingle bells uit luidsprekers heb ik kerst gevierd. Al een paar dagen voor kerst was de bevolking hier in rep en roer. Geiten, koeien, kippen en eenden stonden in de rij om geslacht te worden. Overvolle taxibusjes die mensen naar hun familie brachten. Busjes met 16 zitplaatsen, waar normaal gesproken in Oeganda 24 personen in gepropt wordt, vertrokken deze dagen niet eerder voordat er zo’n 30 man in zat. Maar het meest opvallende vond ik nog wel de kleding en kapsels. De meeste kids lopen vaak genoeg in de blote kont rond, maar nu droegen ze jurkjes en pakjes die mij prima geschikt lijken voor een bruiloft. Vrouwen en meisjes hebben ineens, van de ene op de andere dag, een volle bos haar. Prachtig, vooral bij de kindjes.

Alle mama’s van het babysitterproject hebben vlak voor kerst een klein kerstpakketje gekregen: bakolie, spaghetti, koekjes, blokje bouillon, een ananas, babyolie en een speelgoedje. Op wat in Nederland eerste kerstdag zou zijn (hier in Oeganda vieren ze maar één dag kerst), besloot ik een rondje door de sloppenwijk van Masese te maken. De kerstwensen vlogen me in alle talen om de oren. Mensen die zelf nauwelijks iets hebben, trakteerden me op een flesje cola. Dat moest ik natuurlijk binnen, in de hut opdrinken. Niet veel later werd me een dienblad (ja heus, geen bord, maar een dienblad!) eten onder de neus geschoven. Eerlijk zullen we alles delen.
Ook al ontbrak de kerstboom, de varkenshaas met rozijnen en ‘the Sound of music’: deze kerst heb ik genoten van de gastvrijheid en spontaniteit van de Oegandezen.

Natuurlijk kan het niet anders, dat in een land als Oeganda niet iedereen even gelukkig is met kerst. Vanwege de feestdagen zijn de opvangcentra voor straatkinderen gesloten. Normaal gesproken kunnen ze hier een maaltijd krijgen en soms ook een slaapplaats. Maar juist met kerst, staan ze er alleen voor. Een groepje jongens liet me desondanks vol trots hun nieuwe onderkomen zien. En mijn hart brak.

Met baby Theresa, het ondervoede meisje gaat het al een stukje beter. Volgens haar moeder knapt ze zichtbaar op van de melk, pap en eieren die ze van Mama&Me krijgt. Normaal gesproken krijgen de kinderen alleen te eten als ze bij de babysitter zijn. Maar Theresa krijgt bepaalde voeding op doktersadvies. Het is mooi om te zien dat de andere moeders hier begrip voor hebben en dat ze het ondervoede meisje wat extra’s gunnen.

Eerder heb ik geschreven over de blinde kinderen Shafik, Yunus en Hadija. Ook het dochtertje van Hadija zou mogelijk blind zijn. Maar na verschillende bezoeken aan oogartsen, blijkt dit kleine meisje, Hayla, vooralsnog prima te zien! Voor haar is het belangrijk om elk jaar op controle bij de oogarts te gaan.
Yunus gaat sinds 2013 met behulp van jullie donaties en een ander project naar een blindenschool. In februari gaat hij naar Primary 3 en daar is hij hartstikke trots op. Zijn broertje Shafik, gaat in februari starten op dezelfde school. Ook al kan Shafik nu nog redelijk wat zien, de verwachting is volgens de oogartsen dat zijn zicht snel af zal nemen, zoals ook bij Yunus en Hadija is gebeurd. Het mooie van de Spire Road School for the blind, is dat de blinde en slechtziende kinderen ook deelnemen aan de reguliere lessen, dus samen met kinderen die gewoon kunnen zien. Op deze manier leren Yunus en Shafik letters lezen en ook braille, voor de toekomst.

Hadija gaat sinds vorig jaar naar een klein schooltje waar een paar blinde meiden geleerd wordt om zelfstandig te zijn. Ze leert er huishoudelijke dingen, maar ook skills voor een zelfstandig financieel bestaan. Vooral in matten vlechten is Hadija erg goed. Omdat Hadija al bijna 25 jaar is, zal zij het komende jaar de scholing afronden. Mogelijk gaat ze dan weer voor Hayla zorgen, die nu tijdelijk bij oma woont.

Zo tegen het einde van het jaar, nader in ook al het einde van mijn reis. De komende drie weken hoop ik de dingen waarmee ik hier bezig ben, op een goede manier af te kunnen sluiten, zoals het ook met de blinde kinderen is gegaan. Verheugd ben ik vanwege het feit, dat Mama&Me gewoon door zal gaan, ook als ik weer in Nederland ben. Hartstikke spannend natuurlijk, maar samen met de mama’s, en een Oegandese collega, gaan we er voor. Op www.facebook.com/mamaandmeuganda kunnen jullie Mama&Me volgen.

Fijne jaarwisseling!

Liefs,

Diede

Teen mom – episode 4 & een grote zandbak

Het is alweer een tijdje geleden dat ik over de teenmama’s heb geschreven. Dit betekent niet dat er weinig is gebeurd! Het groepje jonge moeders bestaat al een tijd uit dezelfde meiden. Ik leer ze steeds beter kennen, ondanks dat zeker de helft van hen geen Engels spreekt (en ik helaas nog steeds weinig snap van de ongeveer 30 Oegandese talen).

Het aantal babysitters is gedaald naar zes. Niet iedereen bleek gemotiveerd om een hele dag op enkele baby’s te passen en dat kan natuurlijk ook bijna niet. Daarentegen is het aantal babysitterdagen gestegen van drie naar vijf dagen per week. Dit betekent dat de moeders van maandag tot en met vrijdag hun kind naar de oppas kunnen brengen. Het liefste zouden sommige dit zes dagen in de week doen: ook op zaterdag!

Het merendeel van de moeders en kinderen komt uit Masese Karamoja, de sloppenwijk waar voornamelijk mensen uit het noorden van het land zijn gehuisvest. In de iets betere wijk daarnaast, Danida, woont ook een handjevol tienermoeders die met het project mee doen. Drie dagen in de week is ook daar een babysitter actief. Dit betekent dus dat er drie dagen per week op 2 plaatsen op de baby’s gepast door twee verschillende babysitters.

Ik zelf heb ook onderdak gevonden in de wijk Danida, na de problemen van de afgelopen weken. Met Elise en Donna, de twee vrijwilligers die met me mee zijn verhuisd, wonen we nu op ongeveer twee kilometer van het familyhouse waar ik eerst verbleef vandaan. Het guesthouse waarin we verblijven is van weinig gemakken voorzien, maar er is een enorme last van mijn schouders gevallen nu ik helemaal los ben van het project waarbij ik in eerste instantie verbleef.

Elke dinsdagavond is er teenmommeeting. Dan bespreken we hoe het gaat met de moeders en de kinderen, of het oppas-schema goed loopt, enz. Voor de meeting van deze week had ik een arts gevraagd, om de meiden op HIV/AIDS te testen. Vorige week hebben alle dames aangegeven hier graag gebruik van te maken. En vandaag kwamen er elf van hen opdagen. Zoals in een gemiddelde Oegandese bijeenkomst waren ze uiteraard niet compleet. Maar het goede nieuws is, dat van de elf dames en hun dertien baby’s die wél aanwezig waren, niemand besmet is met dit dodelijke virus! Daar worden we allemaal vrolijk van.

Medische zorg blijft natuurlijk noodzakelijk, want de kinderen hebben desondanks te maken met vele gezondheidsproblemen. Wekelijks komen de mama’s recepten brengen voor hun kind, vanuit het ziekenhuis in de stad. Ondervoeding, diarree, uitdroging, zijn meestal de woorden die de benodigde medicijnen vergezellen. Op het moment gaat mijn zorg vooral uit naar baby Theresa. Op de foto lijkt me wel duidelijk waarom. Theresa heeft een tweelingzusje en er is niet genoeg voedsel voor beide kinderen. Ze krijgt nu medicatie tegen longontsteking en we proberen haar aan te laten sterken door haar moeder melk, ei, blue band, enz. voor het meisje mee te geven.

Hopelijk komen deze problemen minder vaak voor, naarmate de moeders meer geld verdienen voor goed voedsel en de kinderen overdag goed verzorgd worden bij de babysitter. Het is niet de eerste keer dat ik aan een moeder vraag ‘how is the baby?’, en het antwoord is: ‘at least he ate today in the project’.

De teenmama’s vragen me de laatste dagen constant wat er met het project gaat gebeuren als ik weer in Nederland ben. Doordat ik heb gezien hoe toegeweid de meiden zijn en hoe ze spreken over wat het project hen en hun kinderen biedt, kan het natuurlijk niet anders: het project gaat gewoon door! Ik ben druk bezig om het idee over te dragen aan lokale mensen die het draaiende kunnen houden. Mama&me, project voor tienermoeders en hun kind(eren), is definitief.

Ik vind het fantastisch, dat ik het afgelopen weekend de kans heb gekregen om het Noorden van Oeganda te bezoeken. Dat heb ik al willen doen sinds ik voor het eerst in Oeganda was, maar er zaten de nodige veiligheidsrisico’s aan. Het Noorden van Oeganda wordt geteisterd door droogte en tot enkele jaren geleden ook door een rebellenleger, LRA genaamd. De armoede die hierdoor ontstaat en in stand wordt gehouden, zorgde er vervolgens voor dat het volk, Karamojong genaamd, er met grof geschut op uit ging om koeien, geiten, of wat dan ook te roven, en niet met het minste geweld.

Ondanks deze kanttekeningen, wou ik graag kennis maken met deze bevolkingsgroep, die leeft in hutjes, weinig toegang tot water heeft, en in omstandigheden woont die ik me nauwelijks voor kan stellen. Het feit dat bijna alle mensen in de sloppenwijk vlak bij ons huis, en bijna alle mama’s van het project ook uit deze streek komen, heeft mij de knoop door doen hakken om ‘de reis naar het Noorden’ te plannen. Het is moeilijk voor te stellen dat mensen uit vrije wil in deze sloppenwijk komen wonen, omdat het leven in hun geboorteplaats nóg moeilijker zou zijn.

Een mooie gelegenheid deed zich voor, omdat vier jonge jongens die we hebben ontmoet, niets liever wilden dan rond de kerst naar hun familie in het Noorden te gaan. Geld voor vervoer hadden ze niet. Het leek me een prima kerstcadeau om ze deze reis te gunnen: ze hadden hun familie al in tijden niet gezien sinds ze hun geluk kwamen zoeken in Jinja. Of het nou van de zenuwen kwam of van wagenziekte, de auto werd in elk geval de eerste kilometers al onder gespuugd en de geur hiervan bleef ons er de hele rit aan herinneren.

Maar wát een ervaring om het leefgebied van de Karamojong te zien. Het is er droog, echt droog. Het waait er voortdurend, en dit brengt veel rondvliegend stof met zich mee. Behalve droge zandvlaktes is er gras en hier en daar een boom en wat gras. Één grote zandbak. De mensen wonen in hutjes, waarvan je het bestaan wellicht al tot de geschiedenis hebt toegeschreven. Kijk maar naar de foto’s, en besef dat het leven voor vele mensen écht nog zo er uit ziet, al naderen we 2015.

Fijne kerstdagen!

Liefs, Diede

The homeless mzungu

De afgelopen weken hebben ik jullie kennis laten maken met verschillende Oegandezen, hun successen en problemen. Wat ik niet eerder heb verteld, is dat deze mzungu (ik word nog steeds ‘witte’ genoemd, ondanks dat ik flink verkleurd ben) ook al geruime tijd flink in de nesten zit.

Het project waar ik verbleef, bleek niet zo rooskleurig te zijn als dat op de site beschreven wordt. Al toen mijn vader nog in Oeganda was, stonden we steeds vaker met “ onze oren te klapperen” als mensen een doekje oplichtten over de organisatie. Natuurlijk zagen we zelf ook dingen, die volgens mij echt niet door de beugel kunnen. Al snel na mijn aankomst in Oeganda kreeg ik zelf problemen met de Nederlandse directrice van de stichting. Ondanks het feit dat zij zich in Nederland bevindt, op meer dan zesduizend kilometer afstand hemelsbreed, lukte het haar om mij zo ongeveer dagelijks te commanderen, kleineren, intimideren. Dat corruptie aan de orde van de dag is in Oeganda was me al duidelijk. Ik had echter nooit verwacht om in een situatie terecht te komen, waarbinnen je persoonlijk te maken krijgt met iemand die haar macht naar eigen lust kan uitoefenen over werknemers, kinderen en omstanders van het project. Een mzungu notabene!

Aangezien alle donatiegelden (en dus inkomsten van het project) via haar lopen, laat zij alle poppetjes naar haar pijpen dansen. Op een paar poppetjes na. Ik besloot namelijk al snel om haar naar de werkelijkheid van bepaalde dingen te vragen. Waar wordt het geld aan besteed? Waarom gaan bepaalde kinderen binnen het project niet naar school? Waarom poetsen sommige kinderen in het project hun tanden met een stok, terwijl ik toch een aanzienlijk bedrag (!) betaal, en daar behalve het dak oven mijn hoofd op een dag slechts een paar boterhammen en 2 borden rijst en bonen van krijg? Mijn nieuwsgierigheid en vastberadenheid viel niet in goede aarde. Het contact met de Nederlandse verwaterde en ik besloot het daarbij te laten.Ik heb immers genoeg te doen en zit niet te wachten op problemen. Maar ook zonder dat ik direct contact met haar had, bleven mijn dagen in het teken staan van de ellende in en om het project. Het gedoe vreet energie. Het project met de babysitters verloopt prima, maar ik begon mijn kracht te verliezen om er een “echt”, geregistreerd project van te maken. De teenmoms blijven hier echter om vragen, evenals een aantal buitenstaanders dat nog steeds probeert om mij te motiveren.

Vanochtend kreeg ik een app-bericht van de directrice dat ik, aangezien ik ‘haar beleidsvoering niet respecteer’, voor vanavond een ander verblijfadres dien te zoeken. Met andere woorden: ik sta op straat. The homeless mzungu. Dat gebeurt er als je je mond open doet. Ik heb enorm veel aan Elise en sinds een paar dagen is ook Nederlandse vrijwilligster Donna in het huis. Met het Oegandese personeel heb ik geen problemen. Ik ben niet alleen en kan uiteraard op andere plaatsen terecht. Maar ik heb van heel dichtbij kennis gemaakt met machtsmisbruik. Geen prettige ervaring. Ik vrees dan ook voor de toekomst van de werknemers en kinderen in het project. Hoe zal die er uit zien? Als hen hetzelfde overkomt, zullen zij er geen blog over typen. En hebben zij geen zakcentje om ergens anders onderdak te verkrijgen. En zo gebeurt het in Afrika. Deze keer door een zelfzuchtige mzungu met het hart op de verkeerde plaats. Het is bijna kerstmis, maar in de herberg is geen plaats voor mij.

Veel liefs,

Diede